اخبار صنعت دارو

معاون برنامه‌ریزی اداره کل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو گفت: حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار واکسن خارجی و وارداتی است و حدود یک میلیون واکسن آنفلوآنزا نیز قرار است از محل تولید داخلی تامین شود:

گزارش ایفدانا و به نقل از خبرگزاری ایسنا، دکتر حسین شمالی درباره جزئیات تامین واکسن آنفلوآنزا، گفت: به طور معمول مصرف سالانه کشور دو تا ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار واکسن آنفلوآنزا در نظر گرفته می‌شود. امسال نیز از ۲.۵ میلیون، حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار واکسن خارجی و وارداتی است و حدود یک میلیون واکسن آنفلوآنزا نیز قرار است از محل تولید داخلی تامین شود.

رئیس سازمان غذا و دارو در پیامی فرا رسیدن پنجم شهریور ماه، روز داروسازی را به تمامی تلاشگران این عرصه تبریک گفت.

فرا رسیدن پنجم شهریور ماه زاد روز حکیم محمدبن زکریای رازی دانشمند ایران اسلامی را مغتنم شمرده تا خدمات و تلاش تمامی داروسازان از جمله استادان، دانشجویان، پژوهشگران و تمامی تلاشگران عرصه  تامین دارو را ارج نهیم.
مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو از ورود دومین محموله داروی بیماران SMA به کشور خبر داد و گفت: داروی خوراکی ریسدیپلام(Risdiplam) به عنوان تنها داروی خوراکی بیماران اس ام ای تامین شد.

مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو با اشاره به لزوم ثبت سفارش کالای سلامت محور،گفت: درصورتی که کالایی با IRC وارد گمرک شده باشد، اقدامات لازم به منظور ترخیص به صورت سیستمی و در کمترین زمان ممکن انجام می شود.

دکتر حمیدرضا اینانلو در گفت و گو با ایفدانا، اظهار کرد: تمامی مجوزها برای محموله های وارداتی دارو از ۶ ماه قبل، توسط سازمان غذا و دارو در سامانه تیتک بارگذاری می شود.

وی افزود: کامنت مربوط به اصلاح تعرفه در سامانه تیتک در کمتر از یک روز توسط کارشناس انجام و نامه های حداقل اسناد در کوتاه ترین زمان ممکن رسیدگی می شود.

مدیرکل داروی سازمان غذا و دارو با تاکید براینکه سازمان غذا و دارو هیچ اطلاعی نسبت به محموله های وارد شده بدون ثبت سفارش نداشته و بدیهست که رسیدگی و ترخیص آن حیطه وظیفه این سازمان خارج است، تصریح کرد: گمرک باید درخصوص چرایی صدور مجوز تخلیه بار به محموله های فاقد هرگونه ثبت سفارش و خارج از نظارت وزارت بهداشت است، پاسخگو باشد.

به گفته وی گمرک باید به‌صورت آنلاین ورود کالاها را به اطلاع دستگاه های صادرکننده مجوز برساند تا در صورت داشتن مجوز ترخیص به سرعت انجام شده و در صورت نداشتن مجوز کالا مرجوع شود.

ارائه پروانه تاسیس دارای خط تولید مرتبط با ماده اولیه/ فرآورده نهایی شیرخشک رژیمی و غذای ویژه برای صدور/ تمدید پروانه ساخت:
با توجه به ضوابط، قوانین، مقررات و دستورالعمل های جاری (موجود در تارنمای سازمان) و نظر به لزوم ارائه پروانه تاسیس واحد های تولیدی/ تولید قراردادی مرتبط با حوزه های تحت نظارت این اداره کل به عنوان یکی از مدارک مورد نیاز جهت ثبت ماده اولیه/ فرآورده نهایی شیرخشک رژیمی و غذای ویژه، مقتضی است آن شرکت در زمان درخواست جهت امور صدور/ تمدید پروانه های تولیدی/ تولید قراردادی حوزه مذکور تصویر پروانه تاسیس دارای خط مرتبط ارائه شود.

قیمت گذاری دارو منطقی شود :

غلامرضا اخوان فرید، در گفتگو با خبرنگار اظهار داشت: مشکلات صنعت داروسازی کشور موضوع چندان پوشیده‌ای نیست و تقریباً همه فعالان و دست‌اندرکاران امر به‌خوبی از چالش‌های فراوانی که این صنعت برای ادامه فعالیت با آنها مواجه است، خبر دارند و اظهار نظر در این باره نیز کم و بیش در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود.

عضو سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران، افزود: آنچه درباره مشکلات اقتصادی صنعت داروسازی کشور پیش و بیش از همه باید مورد توجه قرار گیرد موضوعی است که به دلیل تخصیص ارز ترجیحی گریبانگیر تولیدکنندگان دارو شده است. در حال حاضر درآمدهای حاصل از تولید دارو در کشور یارانه‌ای ولی هزینه‌های تولید آن آزاد است. این موضوعی است که سال‌ها مورد مطالبه تولیدکنندگان صنایع دارویی کشور بوده و هیچ‌وقت نیز به شکل صحیح به آن توجه نشده است.

اخوان فرید با تاکید بر ضرورت منطقی‌سازی قیمت دارو در کشور، خاطرنشان کرد: جدا از موضوع اصلاح قیمت‌ها که امری ضروری و حیاتی در صنعت دارو است، درصد مارژین (حاشیه سود) تولید کننده نیز باید بیش از آنچه تا امروز در نظر گرفته شده باشد تا تورم تحمیل شده بر اقتصاد را پوشش دهد.

وی ادامه داد: وقتی وزارت بهداشت قیمت اقلام دارویی را مثلاً با ۲۰ درصد سود در نظر می‌گیرد باید به این موضوع نیز توجه داشته باشد که اگر قیمت‌گذاری‌ها در این حوزه بر مبنای ارز نیمایی یا آزاد صورت می‌گرفت، درصد سود ۲۰ تا ۲۵ درصد می‌توانست برای تولید کننده منطقی باشد اما وقتی با وجود تورم فزاینده و هزینه‌هایی که همواره با نرخ آزاد بوده است، همچنان این قیمت‌گذاری بر اساس ارز ترجیحی صورت می‌گیرد، حاشیه سود در نظر گرفته شده برای این حوزه باید حداقل ۳۰ تا ۳۵ درصد باشد تا بتواند هزینه‌ها و تورم موجود را پوشش دهد.

اخوان فرید در عین حال متذکر شد: البته حاشیه سود در صنعت دارو در سال گذشته حتی به همان ۲۰ درصد هم نرسید و سود تولید بسیاری از اقلام دارویی تک رقمی بود و حتی باعث شد در برخی موارد شرکت‌ها در تولید برخی اقلام زیان‌ده باشند و ادامه تولید به این شکل نمی‌تواند برای مدت زیادی ادامه پیدا کند.

موانع صنعت دارو :

سیدامیر رضویان، در گفتگو با خبرنگار ، اظهار داشت: برای پی بردن به وضعیت صنایع دارویی کشور و ارزیابی درست و دقیق در این مورد، باید دید که در این سال‌ها نرخ تورم به چه صورت بوده و در مقابل، افزایش قیمت دارو تا چه حد بوده است.

وی افزود: واقعیت این است که در کشور ما هیچ وقت قیمت دارو همگام با تورم افزایش نداشته و سیاست در این بخش این بوده که قیمت‌ها همیشه به صورت دستوری پایین نگاه داشته شود.

رضویان ادامه داد: همین سیاست غلط باعث شده تا در این سال‌ها همه صنایع در کشور رشد کرده‌اند اما صنایع دارویی ما با وجود دانش‌بنیان بودن و استراتژیک بودن محصولات آن نتوانسته به جایگاه اصلی خود برسد و در مقیاس‌های بسیار کوچک‌تر از ظرفیت‌های موجود به فعالیت ادامه می‌دهد.

این داروساز گفت: بر اساس بررسی‌های انجام شده، دارو در مقایسه با سایر صنایع این سال‌ها شاهد کمترین رشد فروش و رشد سود بوده است. با این روند چطور این انتظار وجود دارد که سرمایه‌گذاری در صنعت دارو رشد پیدا کند و به جایی برسد که بتواند بازارهای صادراتی منطقه را پوشش دهد.

وی افزود: ما پتانسیل بسیار مطلوبی را در منطقه و کشورهای همسایه برای صادرات دارو داریم اما برای اینکه بتوانیم حرفی برای گفتن در این حوزه داشته باشیم نیاز به سرمایه‌گذاری و هزینه داریم. اما این هزینه باید از کدام منبع تولید شود. شرکت‌های دارویی ما توان مالی برای بازاریابی، ایجاد شرکت پخش، استخدام نیرو و عرضه دارو در کشورهایی مثل عراق را که دارای پتانسیل مطلوبی به عنوان هدف صادراتی دارو هستند، ندارند. زیرا قیمت دارو در کشور ما به شکلی تعیین می‌شود که سود منطقی از آن برای سرمایه‌گذاران و صاحبان صنایع دارویی حاصل نمی‌شود که اجازه فعالیت‌های توسعه‌ای، نوسازی، بازسازی و حتی ادامه بقا را به ما بدهد.

رضویان تاکید کرد: از سوی دیگر همین قیمت دستوری و پایین نگه داشتن دارو در کشور موجب بروز پدیده‌هایی مانند قاچاق معکوس دارو به کشورهای همسایه می‌شود و دیگر تمایلی از سوی خریداران دارو در این کشورها برای خرید دارو از کانال‌های قانونی وجود ندارد. پس تا زمانی که نتوانیم اصلاح قیمت داروها را به درستی انجام دهیم انتظار صادرات و توسعه از چنین صنعتی یک انتظار بیجا است.

عضو سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران، افزود: امروز تمام گلایه فعالان صنعت دارو، موضوع اصلاح قیمت و قیمت‌گذاری منطقی دارو در کشور است. مشکلی که سال‌ها است گریبان صنایع دارویی کشور را گرفته و هر روز نیز عرصه را بر فعالان این حوزه تنگ‌تر می‌کند.

زنجیره ارزش مواد صنعت دارویی : 

به گزارش خبرنگار به نقل از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، تکمیل زنجیره ارزش مواد صنعت دارویی کشور یکی از اهدافی است که به صرفه جویی ارزی در کشور منجر خواهد شد.

صنعت داروی جهان به بیش از ۱۱ تریلیون دلار رسیده و پیش بینی ها حکایت از این دارد که از مرز ۴۰ تریلیون دلار هم بگذرد نشان می دهد که اگر کشوری به دنبال بومی سازی و تامین داخلی این صنعت نباشد بازنده میدان است.

ایران هم که یکی از کشورهای پیشتاز در صنعت دارویی است و این موفقیت را مرهون تلاش شرکت های دانش بنیان است نیز تلاش می کند تا این دستاوردها را در دنیا تثبیت کند. قرار گرفتن ایران در میان ۱۰ کشور برتر در صنعت داروسازی جهان؛ با تکمیل زنجیره ارزش مواد صنعت دارویی پایدارتر خواهد بود.

۲ پروژه ملی که قرار است با حمایت ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و برای تکمیل زنجیره ارزش مواد صنعت دارویی در قالب «ایجاد مراکز فرمولاسیون» و «تولید ۶۰ دارو و مولکول با کاربرد چندگانه از مواد پایه پتروشیمی» اجرا شود.

این کار می تواند تا ۵ سال دیگر برای کشور ارزش افزوده بالایی به همراه داشته باشد و یاریگر مدیران در مدیریت اقتصادی کشور شود. اتفاقی که با همکاری و همراهی شرکت های دانش بنیان و خلاق میسر خواهد بود.

۱۱۹ قلم داریو پر مصرف :

«دارویاری» طرحی است که از ۲۳ تیرماه در کشور اجرایی شده و در آن با اصلاح سیاست‌های ارزی و انتقال ارز دارو به بیمه‌ها، در واقع یارانه دارو به بیمار می‌رسد و در نتیجه قیمت دارو با نسخه پزشک، هیچ‌گونه افزایشی برای بیمار نخواهد داشت؛ به طوری که قیمت‌ها ثابت و مانند قبل بوده و باتوجه به افزایش پوشش بیمه‌ای، در برخی موارد برای بیمار کاهش قیمت نیز خواهند داشت.

در قالب اجرای این طرح، ۳۶۶ قلم از داروهای پرمصرف مورد استفاده بیماران مزمن تحت پوشش بیمه قرار گرفتند و بنابراین افزایش قیمت این داروها در تغییر سیاست‌ ارزی توسط سازمان‌های بیمه‌گر پوشش داده می‌شود و بیماران افزایش پرداختی را بابت این داروها ندارند. با اجرای طرح دارویاری داروهای بدون نسخه (OTC) نیز هیچ گونه تغییر قیمتی ندارند و حتی ۱۱۹ قلم از این داروها مشمول پوشش بیمه‌ای شدند و در صورت ارایه نسخه پزشک، برای بیمار کاهش قیمت نیز خواهند داشت.

بنابر اعلام سازمان غذا و دارو، شش گروه دارویی که این ۱۱۹ قلم داروی بدون نسخه را در برمی‌گیرند، در ادامه می‌آید:

داروهای سرماخوردگی:

_ کلیه داروهای سرماخوردگی شامل قرص، کپسول، پودر و شربت

داروهای گوارشی:

_ آلومینیوم هیدروکساید سوسپانسیون خوراکی

_ دایجستیو قرص انتریک گوتد خوراکی ۴۰

_ سایمتیکون( دایمتیکون فعال شده) قرص جویدنی و قطره خوراکی ۴۰

_ لوپرامید هیدروکلراید محلول خوراکی۱

_ سوگرالفیت قرص خوراکی ۵۰۰

لوپرامید هیدروکلراید قرص خوراکی۲

_ منیزیم هیدروکساید سوسپانسیون خوراکی ۸

_ دیمن هیدرینات قرص خوراکی ۵۰

فرآورده‌های پوستی

_ سوختگی پماد موضعی ۳۰ درصد و ۵۰ درصد ۳۰ گرم

_ کالامین کرم موضعی ۸درصد ۳۰ گرم

_ دکسپانتنول کرم موضعی ۵ درصد ۳۰ گرم

_ زینک اکساید پماد موضعی ۲۵ درصد ۳۰ گرم

_ کالامین لوسیون موضعی ۸ درصد ۶۰ میلی لیتر

داروهای ملین و ضد احتقان

_ فنیل افرین هیدروکلراید محلول، قطره از راه بینی ۰.۵ و ۰.۲۵

_ آنتی هستامین دکونژستانت(۲) قرص خوراکی ۴

_بیزاکودیل شیاف مقعدی ۱۰ و ۵

_ بیزاکودیل قرص انتریک کوتد خوراکی ۵

_ گلیسیرین شیاف مقعدی ۱ و ۲

داروهای ضد سرفه

_ برم هگزین هیدروکلراید محلول خوراکی ۴ و ۸

_ دکسترومتورفان هیدروبروماید محلول، قطره ۴

_ کایافنزین شربت خوراکی ۱۰۰

_ دکسترومتورفان هیدروبروماید شربت خوراکی ۱۵

_ دکسترومتورفان هیدروبروماید قرص خوراکی ۱۵

_ اکسپکتورانت شربت خوراکی ۱۰۰

_ برم هگزین هیدروکلراید محلول خوراکی ۴

_ گایافنزین شربت خوراکی ۱۰۰

_ دیفن هیدرامین هیدروکلراید  محلول خوراکی ۱۲.۵

سایر داروها

_ داروهای آ.اس.آ و پویدون آیدان در اشکال مختلف

_ اشک مصنوعی، زغال فعال، پماد چشمی سدیم کلراید

_ محلول سدیم کلراید، لیدوکائین هیدروکلراید

توصیه هایی درمورد مصرف دارو در ماه مبارک رمضان
به گزارش ایفدانا، دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت گروه تجویز و مصرف منطقی دارو و اطلاع رسانی فرآورده‌های سلامت اعلام کرد: در دوران بارداری، شیردهی و برخی از بیماری ها مانند دیابت، فشارخون، روده تحریک پذیر، یبوست، زخم‌های گوارشی (معده و دوازدهه)، اختلالات کلیوی، اختلالات غده تیروئید، بیماری های اعصاب و روان، قلبی-عروقی و تنفسی، فرد ملزم است پیش از اقدام به روزه داری، با پزشک معالج خود در خصوص اقدام به روزه داری مشورت کنید.

بیماران نباید بدون مشورت با داروساز یا پزشک معالج خود، اقدام به قطع دارو، تغییر یا کاهش دوز مصرفی و یا تغییر زمان مصرف کنند. رعایت نکردن این اصول می تواند منجر به عدم اثربخشی دارو، عدم دستیابی به اثرات درمانی، بروز اثرات جانبی و تشدید بیماری شود. چنانچه فردی به رغم ابتلا به بیماری، پس از مشورت با پزشک معالج، مجاز به روزه گرفتن باشد، باید به نکات زیر توجه کند:

بیماران مبتلا به صرع
بیماران مبتلا به صرع، در معرض خطر تغییر دوز دارو در ایام روزه داری می باشند. پزشکان علاوه بر بیماران صرعی که با قطع دارو دچار بازگشت حملات تشنجی می شوند، باید به بیماران مبتلا به آسم که با قطع داروهای استنشاقی و افشانه های تنفسی دچار حملات آسمی می‌شوند مشاوره دقیق داده و توصیه های لازم را ارائه کنند.

مطالعات انجام شده روی داروهای ضد فشارخون نشان می دهد که روزه‌داری تاثیر خاصی بر اثربخشی این داروها ندارد. البته گاهی اوقات لازم است در مورد داروهای مدر (ادرار آور)، برای جلوگیری از کاهش آب بدن، پزشک اقدام به کاهش دوز این داروها در بیماران روزه دار کند.

برخی از داروهای ضدالتهاب این قابلیت را دارند که دو بار در طول روز مصرف شوند. مصرف این گونه داروها را می توان با مشورت پزشک و داروساز به زمان افطار و سحر موکول کرد.

پزشک معالج، جهت درمان عفونت در بیمار روزه‌دار، می تواند اقدام به تجویز آنتی بیوتیک هایی کند که به جای چند بار مصرف در طی روز، یک یا دو بار در روز مصرف شوند.

برخی از داروها نیز به شکل آهسته رهش در بازار دارویی موجود هستند. در مورد این داروها به جای مصرف سه تا چهار بار در روز، پزشک می تواند داروی آهسته رهش که یکبار در روز تجویز می شود توصیه کند.

تغییر نحوه مصرف برخی از داروها (از شکل خوراکی به شکل پوستی) در این ایام نیز براساس تجویز پزشک ممکن است. در صورت وجود این شکل دارویی، بجای مصرف برخی از داروهای خوراکی، پزشک معالج می تواند آنها را به شکل زیست چسب (چسب پوستی دارو در صورت موجود بودن) تجویز کند.

بیماران مبتلا به دیابت
هرچند روزه داری برای برخی از مبتلایان به دیابت بنابر تشخیص پزشک معالج می تواند مفید باشد، ولی تغییر خودسرانه دوز دارو و رژیم غذایی در برخی دیگر بسیار خطرناک است. بیمارانی که انسولین مصرف می کنند قبل از اقدام به روزه داری باید با پزشک معالج خود مشورت کنند. در تمامی بیماران دیابتی، کنترل مرتب قند خون و تنظیم آن بسیار مهم است.

نکته بسیار مهمی که در خصوص سلامت بانوان لازم به ذکر است، استفاده از داروهای ضد بارداری ترکیبی مانند LD است که باید با دستور پزشک معالج صورت گیرد و مصرف آن به منظور قطع خونریزی دوران قاعدگی و کامل کردن روزه در ماه رمضان ممنوع است. مصرف قرص های ضد بارداری ترکیبی به روشی که منجر به قطع قاعدگی شود، علاوه بر این که چرخه هورمونی مصرف کننده دارو را مختل خواهد کرد، تبعات خطرناکی مانند اشکالات انعقادی و ایجاد لخته در عروق اندام‌های تحتانی و حتی عروق مغزی به دنبال خواهد داشت. خصوصا که این امر با کاهش مصرف مایعات ممکن است تشدید شود. شیوع این عارضه با افزایش سن افزایش می یابد و این امر هشداری است برای بانوانی که در سنین بالای ۳۵ سال هستند، دارای اضافه وزن و سابقه ترومبوز می باشند و یا سیگاری هستند. این موضوع ضرورت مصرف داروهای ضد بارداری خوراکی را تحت نظارت پزشک، دوچندان می کند.

توصیه های نحوه مصرف داروها در ماه مبارك رمضان

در خصوص اقدام به روزه داری و همچنین نحوه مصرف داروها، باید با پزشک و داروساز مشورت کنید.

روزه دار عزيز، چنانچه مبتلا به بيماري خاصي هستيد كه مجبور به مصرف دارو در ايام مبارك ماه رمضان مي باشيد، قبل از هر چيز با پزشك معالج خود مشورت کنید.

در زمان روزه داري هيچگاه وعده هاي دارو را خودسرانه حذف و یا به زمان دیگری موکول ننمایید. اين عمل سبب اختلال در روند درمان می گردد. مصرف بسياري از داروها را مي توان پس از مشوت با پزشك به زمان سحري يا افطار منتقل کرد.

روزه دار عزيز، چنانچه مبتلا به بيماري مزمن مانند فشارخون، ديابت، بيماري هاي گوارشی، اعصاب و روان، قلبي- عروقي، تنفسی و اختلالات كليوي مي باشيد، در این خصوص که آیا روزه داری برای شما بدون اشکال است یا خیر و همچنین در صورت بی خطری، در مورد نحوه مصرف دارو و رژيم غذايي مناسب در ماه مبارک رمضان، با پزشک و داروساز مشورت کنید.

اثربخشي بسياري از داروها، ارتباط مستقيمي با مصرف به موقع آنها در زمان معين دارد. در ايام روزه داري خودسرانه نوبت داروي خود را قطع نکنید.

قطع ناگهاني برخي از داروها به واسطه روزه داری بسيار خطرناك است. درباره قطع داروهاي خود و نحوه استفاده آنها در ماه مبارك رمضان، با پزشك و يا داروساز خود مشورت نکیند.

بیماران دیابتی باید پیش از شروع ماه مبارک رمضان تحت بررسی پزشکی قرار گیرند. بیماران باید از نظر سطح قند خون، فشار خون، چربی خون، انعقاد خون و بررسی های کلی وضعیت بیوشیمی خون بررسی گردند و بر این اساس رژیم غذایی و دارویی مختص هر بیمار قبل از شروع ماه مبارک تعیین شود.

هم بیماران و هم خانواده فرد مبتلا به دیابت باید در رابطه با خطرات احتمالی تهدید کننده بیمار در ایام روزه داری مورد مشاوره قرار گیرند. همچنین در مورد علائم افزایش و کاهش قند خون، اندازه گیری قند خون، تنظیم وعده های غذایی، فعالیت بدنی و مصرف داروها در ماه مبارک رمضان باید آموزش لازم را دریافت کنند. علاوه بر این، روش درمان و اقدامات لازم در صورت بروز مشکل باید به همراه بیمار آموزش داده شود.

استفاده از داروهای ضدبارداری ترکیبی مانند LD در بانوان فقط می‌بایست طبق دستور پزشک معالج باشد و جهت قطع خونریزی دوران قاعدگی و به منظور کامل کردن روزه در ماه رمضان، نباید مصرف شود چرا که تبعات خطرناکی مانند اختلالات انعقادی و ایجاد لخته در عروق اندام‌های تحتانی و حتی عروق مغزی به دنبال خواهد داشت.

لازم به ذکر است که دریافت واکسن کووید-۱۹ منافاتی با روزه داری ندارد اما رعایت چند نکته برای افرادی که قصد دریافت واکسن کووید-۱۹ در ماه مبارک رمضان را دارند، ضروری است:

با توجه به هم زمانی واکسیناسیون بیماری کووید-۱۹ با روزه‌داری و احتمال بروز مواردی مانند ایجاد لخته در عروق (حوادث ترومبوآمبولیک، ترومبوز سینوس وریدی مغز) به ویژه در افراد جوان، توصیه می شود جهت مرتفع گرداندن خطرات قابل اصلاح برای مشکلات ایجاد لخته در عروق (ترومبوز)، به هیچ عنوان از داروهای هورمونی (داروهای ضد بارداری خوراکی، داروهای استروژنی، استروئیدهای آنابولیک و …) به صورت خودسرانه استفاده نشود.

با توجه به احتمال بروز واکنش های ازدیاد حساسیت سریع بعد از تزریق هر واکسنی، توصیه می شود حتی الامکان فردی که واکسن کووید-۱۹ را دریافت می کند، در روز تزریق واکسن دچار کمبود مایعات بدن نباشد و روزه داران ترجیحا قبل از دریافت واکسن، سحری را میل کرده باشند.

در صورت بروز واکنش های ازدیاد حساسیت سریع (سرگیجه، افت فشار، تورم صورت، گرفتگی صدا، بثورات پوستی خارش دار گسترده) بعد از تزریق واکسن حتما به مرکز درمانی مراجعه شود. تا زمان مراجعه بیمار به مرکز درمانی، جهت حفظ مایع داخل عروقی، پاهای بیمار بالا نگاه داشته شود.

برای کنترل درد عضلانی و درد استخوانی و مفاصل (میالژی و آرترالژی) بعد از تزریق واکسن کووید-۱۹، روزه‌داران می‌توانند از شیاف استامینوفن و یا شیاف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (تحت نظر پزشک) استفاده کنند.

منابع خبری:

خبرگزاری مهر

https://www.mehrnews.com/

سازمان غذا و دارو

https://www.fda.gov.ir/